TEHLİKELER VE ACİL DURUM İŞLEMLERİ
KAZA RAPORU
24 Temmuz 1966 Lou ve Dave Little River kaynağına gitmeden önce tanklarını doldurmak için bir dalış merkezinde mola verdiler. Mağaza sahibi başka bir yere gitmişti ama komşu lokantada çalışan kadın tüpleri doldurabileceğini ve bu işi daha önce bir kaç kez yaptığını söyledi. Tankların ikisi de J-vana idi Little River’da iki dalıcı suya girdiler. 35 metrelik bir sızma gerçekleştirdiler. Bu dalış Lou sıkıntıdayım işareti verene kadar normal gitti. Onun bu işaretini gören Dave hemen geri döndü ve Lou’nu hava istiyorum hareketini anladı. Boynundaki kayışı çözmek bir kaç saniye aldı. Ama sonunda Dave regülatörünü serbest hale getirerek tepetaklak duran LOU’ya verdi Regülatörün egzos kısmı ağızlığa göre yukarıda kalmıştı. Bir kaç çimlenme denemesinden sonra birden bire sıra kendine geldiğinde Dave’nin azındaki regülatörü kaptı ve bu esnada Dave’nin de maskesine çarparak yüzünden sıyrılmasına neden oldu. Devam eden mücadele sonunda Dave regülatörünü ve maskesini nasıl geri aldığını hatırlamıyor. Doğal olarak Dave korku içine düşmüştü.
Bu olayın ardından mağarayı terk etmeye koyuldu, ama çıkış ağzından gelen ışık süzmesini görünce kendine hakim oldu ve arkadaşını aramak için tekrar geri döndü. Onu bulduğu zaman Lou hareketsiz vaziyette regülatörü ağzından çıkmış vaziyette regülatörü ağzından çıkmış olarak tabanda sırt üstü yatıyordu. Dave arkadaşını kaldırdı ve tankın vanasını tutarak onu çıkışa doğru götürmeye başladı. Ciğerlerin aşırı genişlemesini önlemek için çıkış sırasında Lou’nun ciğerlerine bastırıyordu .
Yüzeye varınca Dave derhal ağızdan ağıza yapay solunuma daha karaya çıkmadan önce bile başlamıştı. Aynı anda kıyıya yüzüyorlardı. Kıyıda 10 dakikalık kalp masajı ve suni solunumdan sonra Lou kendi kendine solumaya başlamıştı. Ama hala şoktan çıkmamıştı ve soluk alıp verme zayıftı. İki hafta hastanede kaldıktan sonra Lou tekrar dalış hayatına geri döndü.
ÇÖZÜMLEME
Dalışın tarihine bakarsak bu iki aceminin ihmalini affedebiliriz. Çünkü o tarihlerde yönteme dayalı bir mağara dalışı eğitimi dünyada mevcut değildi. Ayrıca o yıllarda basınç sayaçlarının güvenirliği ve kullanışlarını içeren bir takım kuralların ve standartların hiç biri oluşmamıştı. İkiz ikinci kademeyle birlikte ahtapot regülatör henüz gelişmemişti. Çift vanalı manifoltların geçmişi sadece 10 yıl öncesine dayanıyordu.
Bununla beraber dalıştan önce tanktaki havanın ölçülmesini biliyorlardı. Fakat Lou bunu uygulamadı. Lokantacı kadın J-vananın kolu yukarıda iken tankı doldurduğu için doğal olarak çok az hava basılmıştı. Dolayısıyla da basınç sayar havayı tam dolum basıncında okudu. Tüm bu hatalara rağmen bu ikili Lou sorunu kaybetmeden de bu işi başarabilirlerdi. Ama kahramanlarımız sadece bir kaç önce havuzdaki temel eğitim çalışmasında çimlenme öğrenmişlerdi.
BİR GRAM ÖNLEM
Bir söz vardır; “Bir gram önlem bir ton çareden daha anlamlıdır.” Eğer mağara dalışı kazaları için önlemleri alırsanız kaza anında nasıl kurtulabileceğinizi bilirsiniz. Bu sebeple bu kitapçığın ilk yedi bölümü mağara kazalarının nasıl önleneceğini anlatmaya çalışmıştır. Ama insan mükemmel değildir ve hata yapabilir. Birçok insani davranış önceden kestirilemez. Bundan dolayı acil durumlarda yapılacak işlemleri bilmek çok önemli ve hayatidir.
İLETİŞİM
Eğer dalış eşişinize veya diğer arkadaşlarınıza neyin yanlış gittiğini anlatamazsanız onun size yardım edebileceğini düşünemezsiniz. Dalış eşiyle iletişim kurarken ilk ve en önemli aşama onun dikkatini çekebilmektir. Mağara dalışında normal olarak fenerinizi öne ve arkaya hızlı biçimde sallaya bilirsiniz. Böylece öndeki dalıcı arkasından gelen bu ışık işaretlerini dikkate alır. Dalış arkadaşınızın ışık işaretlerini sürekli gözlemelisiniz. Panik haldeki veya havası bitmiş bir dalıcının dalış alanından uzaklaşması bir kaç saniyedir. Deneyimli dalıcılar aldıkları ışık işaretlerine çabuk cevap vermekle öğünürler. Bu atikliği teşhis etmenin en iyi yolu regülatörünüzün bir alarm saati olduğunu düşünmektir. Nefes alış verişte “Benim eşim nerede?” sormalısınız kendinize. Onun ışığını sürekli gözlemenizin yanında ona dönüp bakmak daha sağlam bir yoldur. Bir probleminiz olduğunu anladığınız taktirde hemen diğer dalgıcın dikkatini çekmek çok önemlidir. Mağara dalışında diğer dalıcıyı takip ediyorsanız ipe çapariz olduysanız mecburiyetten dolayı önce kendinizin kurtulmaya çalışması aklınızı çelebilir. Ama eğer kendiniz bu çaparizden kurtulmak isterseniz bu esnada dalış eşiniz uzaklaşabilir veya başka yöne sapabilir doğal olarak. Çünkü haberi yoktur. Artık ışıkla haber vermek için geç kalınmıştır. İş yanlızca sizin yokluğunuzun eşiniz veya diğerleri tarafından farkına varılmasına kalmıştır. Ve bir kurtarıcının dönüp alması için dua etmelisiniz artık. Demek, bir aksilik hisseder hissetmez arkadaşınıza işaret vermelisiniz.”Dikkat Dikkat” İşareti.
Bu dikkat çekme aşamasında kullanılan işarettir. Arkadaşınızın sizi farkettiğinden tam emin olmalısınız. Basit olarak anlatırsak avuç dışarı bakacak şekilde el ön tarafta iki yana sallanır. Bundan sonra ise arkadaşınız size baktığına göre artık bildirim işaretini verebilirsiniz.
GÜVENLİ MAĞAR DALICILIĞI İÇİN 10 ALTIN KURAL
1. Her zaman mağara girişinden başlayarak dalış boyunca tek ve kesintisiz kılavuz halat kullanın.
2. Daima hava planlaması yaparken ”Üçte bir” kuralını uygulayın.
3. Mağaralara derin dalıştan kaçının.
4. Acil durumlara hazırlıklı olarak yavaş yavaş deneyim kazanarak, paniği önleyin.
5. Daima her dalgıç için en az 3 fener taşıyın.
6. Her zaman olası en güvenilir scuba donanımını kullanın.
7. Suyu bulandırmaktan kesinlikle sakının.
8. Dalış öncesi ve sık sık acil durum işaretlerini eşinizle deneyin ve tazeleyin.
9. Acil durumlarda gerekli olabilecek malzemeleri her dalışta yanınızda bulundurun ve doğru kullanımını bilin.
10. Tavsiye olunan mağara dalışı güvenlik kurallarını çiğneyecek kadar kendinize aşırı güven duymayı engelleyin.
Gökhan Türe
dragoman@eko-natura.com
www.dragoman-turkey.com
