DERİNLİK
Kaza Raporu
Haiti’li iki dalıcı Barry ve Luke geceyi yolda geçirdikten sonra diğer dalıcılarla buluşup saat 12.40 sularında Kartal Yuvası Çöküntüsünde Dalışa geçtiler. Her ikisi de uzun yolculuk nedeniyle yorgundular. Dalış 80 m derinliğe planlanmıştı Barry deneyimli bir mağara ve scuba dalıcısı idi Luke ise bugüne kadar 60 m derinliğin altına inmemişti. İkisi normal sürenin sonunda yüzeye varamayınca arkadaşları polisi aradı. Luke’nin cesedi 78 m derinlikte mağara girişinden 150 m içersinde bulundu. Barry’nin cesedi ise onun 100 m ötesinde 72 m derinlikte bulundu. Her iki dalıcının da havası tükenmişti. Tavandaki ve cesetlerin etrafındaki sualtı tozu incelendiği zaman herhangi bir mücadele izine rastlanmadı.
Çözümleme
Bu dalışta birçok hata var Kılavuz ip kullanılmıştı ama muhtemelen iyi bir hava hesaplaması ve planlaması yapılmamıştı. Luke gibi sınırlı bir deneyime sahip dalıcı içeri 150 m’ lik bir sızma yapmamalıydı. Özellikle onun daha önce indiği derinlikten 18 m daha derinde bu hareket yapılmamalıydı. Herhangi bir mücadele izine rastlanmadığına göre havasız kalmadan önce şuurlarını kaybetmişlerdi. Özellikle 78 m gibi bir derinlikte hava solumak oldukça tehlikelidir. Çünkü azot gazı 60 m derinlikten sonra kişinin de fizyolojisine de bağlı olarak her an zehirlenme yapabilir.
MAĞARA DALIŞLARINDA DERİN DALIŞLARDAN SAKININ.
Ne Kadar Derinlik Derindir ?
Spor dalışlar için sınırın 42 m olduğunu biliyoruz. Bu sınırlama için çok geçerli nedenler mevcuttur. Mağara dalışı kazaları üzerine yapılan incelemelerde görüldüğüne göre kılavuz ip kullanmama ve 1/3 kuralına uyulmasına rağmen oluşan kazaların küçük bir kısmı 47 m ve daha derinde yapılan dalışlar içinde bulunmaktadır. Bundan başka aynı yukarda ki kurbanların uğradığı gibi derin su bayılması veya geçici şuur kaybı denilen olay için gerekli en sığ derinlik 45 m’dir.
Derin Su Bayılması
Geçici şuur kaybına neden olan bu ani hastalığın kurbanı gözleri açıkken uyur.ama solumasını sürdürebilir. Kurbanın regülatör ağızlığını neden azından düşürmediği yada bırakmadığı bilinmez ama şu gerçektir ki derin su bayılmasının kurbanları tabana çökmüş yada uzanmış şekilde havaları bitene kadar şuursuzca sürdürüp sonra ölürler. Bu tip olaylarla karşılaşıp hayata dönebilen 15 dalıcı üzerinde yapılan incelemeler de; her vaka dalıcının o güne kadar yaptığı en derin dalışta ortaya çıkmıştır. Daha sığ sularda da ağır işe dayalı olarak bu hastalıklarla karşılaşan kişilerde rastlanmıştır. Belki en korkulu gerçek şudur; bu hastalık önceden uyarı vermez veya tuhaf semptomları göstermemektedir. Bulunduğu derinlikten 15 m yükselmek dalıcıyı kendine getirmektedir. Şuur kaybı tamamen kaybolur. Bundan sonra dalıcı yardımsız yükselebilir. Derinlik kararması muhtemelen azot, oksijen ve karbondioksit gazlarının birleşik bir etkisidir. Bilindiği üzere yüksek kısmi basınçlara dayalı olarak yüksek çözünürlüğe sahiptirler.
Önleme
Derin su bayılmasından korunmak için biricik yol derin dalıştan sakınmaktır.40 m den daha derine dalanlar tecrübeli alışkın ve en önemlisi şansı iyi giden dalgıçlardır. Ama bu işlemi onlar özel eğitim ve amaç neticesinde özel malzeme kullanarak gerçekleştirirler. Mağara içi derin dalışa teşebbüs etmeden önce açık suda kontrollü şartlar altında bir seri mükerrer dalış yaparak vücudu derin suya kademeli ve yavaş yavaş iyi bir koşullandırma yöntemidir.
Özet
Kılavuz hat kullanarak ve üçte bir kuralına uyarak yapılan mağara dalışları bile dalış 45 m ve daha derine yapıldığında kaza doğurmuştur. Bu derinliğe kadar yukarda ki iki kurala uyularak yapılan dalışların güvenlik yüzdesi oldukça fazladır. Çok derinde dalıcılar hava solumaktan dolayı geçici şuur kaybı ile karşılaşabilirler. Gözler açıkken hareketsiz vaziyette soluma devam eder. Hava bitince boğulur ve nihayet ölürler. Mecburiyet karşısında çok derine mağara dalışı yapmak isteyen bir kişi mutlaka tecrübeli bir rehber ile görüşmeli veya onunla birlikte dalış yapmalıdır.
Gökhan Türe
dragoman@eko-natura.com
www.dragoman-turkey.com
