SAĞLIK BAKANLIĞI
TEDAVİ HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE
Hiperbarik Oksijen Tedavisi Uygulanan Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik’in teknisyen tanımında:
Teknisyen
Madde 12 – Sağlık kuruluşunda basınç odasını kullanacak en az bir basınç odası teknisyeni bulundurulur. Bu teknisyen, Teknik Bilimler Meslek Yüksekokullarının Sualtı Teknolojisi mezunu olup, basınç operatörlüğü belgesi almış veya Kurtarma ve Sualtı Komutanlığında birinci sınıf dalgıç eğitimi görmüş ya da Bakanlık tarafından bu konuda yetki verilen sağlık kuruluşları tarafından açılan eğitim programını başarı ile tamamladığı Bakanlık tarafından yapılacak sınav ile onaylanmış bir hemşire veya sağlık memurudur.
Belirtilen 12.maddedeki ifade yeni hazırlanan yönetmeliğin taslak çalışmasında:
d)Teknisyen
Sağlık kuruluşunda basınç odasını kullanacak en az bir basınç odası teknisyeni bulundurulur. Bu teknisyen Ulaştırma Bakanlığı Denizcilik Müsteşarlığından basınç odası operatörü belgesi almış kişiler veya Teknik Bilimler Meslek Yüksekokullarının Sualtı Teknolojisi mezunu olup basınç operatörlüğü belgesi almış kişiler ya da Kurtarma ve Sualtı Komutanlığında birinci sınıf dalgıç eğitimi görmüş olup basınç odası operatörü belgesi almış kişilerdir.
Şeklinde değiştirilmek istenmekte olup gerek eski madde gerekse eski maddenin yerine konulmak istenen bu yeni madde ülkemiz açısından tamamen yanlıştır.
Bu konudaki görüşümüz Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okullarının Sualtı Teknolojisi Mezunu çok sayıda kişi mevcut olup, 2 yıllık eğitimleri boyunca mesleki anlamda almış oldukları dalış fiziği fizyolojisi, hiperbarik sistemler, hiperbarik oksijen tedavisi ve rekompresyon tedavisi, dalış tabloları, dalış sistemleri konusunda gerekli teorik eğitimleri almış ve üniversitece yapılan sınavlar sonucu bu yöndeki bilgileri test edilmiştir. Ayrıca yaptıkları stajlarla pratik eğitimlerini de tamamlamışlardır. Bu kişiler aldıkları bu eğitimlerle özel merkezler ve çeşitli dalış kurumlarunda sorunsuz bir şekilde çalışmaktadır. Aynı şekilde Kurtarma ve Sualtı Komutanlığında birinci sınıf dalgıç eğitimi görmüş ve basınç odası operatör belgesi almış kişiler bu konuda yetişkin personeldir.
Mevcut yönetmeliğin ilgili maddelerinde yer alan; ‘Bakanlık tarafından bu konuda yetki verilen sağlık kuruluşları tarafından açılan eğitim programını başarı ile tamamladığı Bakanlık tarafından yapılacak sınav ile onaylanmış bir hemşire veya sağlık memurudur.’ şeklindeki ifade o zamanın şartlarında yeteri kadar basınç odası operatörü olmaması dolayısıyla yönetmelikte yer almıştır. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokullarının Sualtı Teknolojisi mezunu olup basınç operatörlüğü belgesi almış kişi sayısı ya da Kurtarma ve Sualtı Komutanlığında birinci sınıf dalgıç eğitimi görmüş olup basınç odası operatörü belgesi almış kişi sayısı ülkemiz basınç odası operatör ihtiyacının çok üstündedir.
Bilindiği üzere geçmiş yıllarda sertifikalı hekimler Hiperbarik Oksijen Tedavisi Uygulanan Sağlık Kuruluşlarında çalışmaktaydılar. Bunun üzerine Danıştay Onuncu Daireye 06.04.2007 tarihinde Esas No:2001/5313 Karar No: 2005/656 nolu dava Sağlık Bakanlığına karşı
1-Sualtı ve Hiperbarik Tıp Derneği
2-Prof. Dr. Maide Çimşit (Sualtı ve Hiperbarik Tıp Derneği Başkanı)
3-Dr. Akın Savaş Toklu (Sualtı ve Hiperbarik Tıp Derneği Genel Sekreteri)
4-Dr. Evin Koç
5-Dr. Füsun Kocaman
6-Dr. Esra Akgül
7-Dr. Şamil Aktaş
8-Dr. Selin Gamze Sümen
9-Dr. Bülent Akkaş
10-Dr. Kemal Cenk Gülgün
11-Dr. Figen Aydın
12-Dr. Fulya Toka
13-Dr. Savaş İlgezdi
tarafından, Hiperbarik Oksijen Tedavisi Uygulanan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik’in; Tababet Uzmanlık Tüzüğünde ayrı uzmanlık dalı olarak kabul edilerek düzenlenen ‘Deniz ve Sualtı Hekimliği’ kapsamındaki tedavi yöntemini uygulama hakkının başka uzmanlık dallarına ve süresi ile içeriği belirsiz bir kurs sonucu verilecek sertifikayı almış uzmanlığı bulunmayan doktorlara verildiği, Tıpta Uzmanlık sınavını kazanarak bu uzmanlık dalında eğitim alan doktorların haklarının ihlal edildiği,hiperbarik oksijen tedavisinin kısa süreli bir kursla yapılabilecek bir tedavi olmadığı,aksi taktirde 2 yıllık eğitim gerektiren bir uzmanlık dalı olarak düzenlenmesinin gereksiz olduğu ileri sürülerek iptali istenmektedir diyerek açmış. Dava yürütmeyi durdurma kararı ve söz konusu maddelerin değişimi ile sonuçlanmıştır.
Görüldüğü gibi aynı durum şu aşamada basınç operatörlüğü için yaşanmaktadır. Danıştayın vermiş olduğu bu karar umuyoruz ki Sağlık Bakanlığı için bir örnek oluşturur geçmişte yapılan hatalar tekrarlanmaz.
Ayrıca durum böyle iken bakanlık tarafından bu konuda yetki verilen sağlık kuruluşları tarafından verilen belgeler günümüz şartları itibariyle uygun değildir. Kaldı ki ülkemizde bir çok sağlık memuru ve hemşire kadro açığı mevcutken, halen görevine devam etmekte olan bu kişilere tamamen branş dışı bir mesleğe; süresi ile içeriği belirsiz kursla, kısa süre içerisinde eğitim verip atamak son derece yanlıştır.
Bir başka önemli konu ise; hazırlanma aşamasında olan Hiperbarik Oksijen Tedavisi Uygulanan Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik’in teknisyen tanımında gecen; ‘Ulaştırma Bakanlığı Denizcilik Müsteşarlığından basınç odası operatörü belgesi almış kişiler’ ibaresi çıkarılmaz ise Müsteşarlığın bu tür düzenlemeleri yaptığı Profesyonel Sualtı Adamları Yönetmeliği ile ilişkilendirilmiş olur ve Profesyonel Sualtı Adamları Yönetmeliğindeki değişikliklerden kaynaklanan olumlu ya da olumsuz ifadelerden Hiperbarik Oksijen Tedavisi Uygulanan Sağlık kuruluşları Hakkında Yönetmelik ve bu yönetmeliğe tabi kuruluşları olumsuz yönde etkilersiniz.
Örnek vermek gerekirse; Denizcilik Müsteşarlığı bir karar alır ve 10 günlük kurslar ile basınç odası operatör belgesi verir ise hazırlanmakta olan yönetmelikte ki teknisyen kalitesi 10 günlük kursa karşılık gelir.
Basınç Odası Teknisyeni Ne iş yapar?
Bir Sualtı Hekimi veya Hava Uzay Hekimi Gözetiminde, tedavinin tamamını uygular. Durumları genellikle ağır seyreden hastaların, çalışan hekimlerin, sağlık memuru, hemşire vb. personelin can güvenliğini mesleki bilgi ve bilinci ile gözetir. Gerektiğinde insiyatif kullanır. 10 günlük bir kursla operatörlük yapma yetkisi verilen kişiler hiperbarik oksijen tedavisinin, hastaların ve sağlık personelinin güvenliğinin sorumluluğunu alacak bilgi ve bilinçte olamaz. Basınç odası operatör belgesi yukarıda da belirttiğim üzere sadece Teknik Bilimler Meslek Yüksekokullarının Sualtı Teknolojisi mezunu olup basınç operatörlüğü belgesi almış veya Kurtarma ve Sualtı Komutanlığında birinci sınıf dalgıç eğitimi görmüş olup basınç odası operatörü belgesi almış kişilere verilmelidir. Aksi halde birçok kişinin can güvenliği riske atılmış olur.
Sağlık Bakanlığının çıkarmış olduğu bu tür yönetmelikler oluşabilecek riskleri, yapılabilecek hataları en aza indirgemek için hazırlanmış idari kurallardır. Sağlık kuruluşlarında yapılan tüm tedavilerde hastaların ve bu kurumlarda çalışan personelin can güvenliği Bakanlığın en önemli sorumluluklarından biridir.
Son olarak; Bakanlığa bağlı devlet hastaneleri ve eğitim hastanelerinde Hiperbarik Oksijen Tedavi merkezlerinin sayısı hızla artmaktadır. Bu merkezlere uzman hekim tayini de yapılmaktadır. Ancak kadrolu basınç odası operatörü mevcut değildir ve bu durum tedavi hizmetini etkilemektedir. Çözüm Bodrum Devlet Hastanesinde olduğu gibi kısa süreli ve zorlama kurslarla sağlık personeline basınç odası operatör belgesi vermek olmamalıdır. Bu durum sağlık hizmetinin verimliliğini ve emniyetini tehdit etmektedir. Bakanlığa bağlı devlet hastaneleri ve eğitim hastanelerinin Hiperbarik Oksijen Tedavi merkezlerine yukarıda da belirttiğimiz bu konuda ki uzman kişilerin basınç odası operatörü olarak atanması ülkemizde işsizliğin had safhada olduğu bir dönemde son derece doğru olacaktır. O sebeple Devlet hastanesindeki bu bölümlere en kısa zamanda kadro açılması gerekmektedir.
Hazırlanma aşamasında olan yeni yönetmelikte bu hususların dikkate alınmasını arz ederim.
Özgür Yılmaz
Basınç Odası Operatörü
